Sitean idazten...

Gure sitean edukia argitaratzen dugunean, zenbait gauza izan behar ditugu kontutan, hala nola:

• Plagiorik ez dugu egin behar. Eta, zer da plagioa? 
• Zure informazio-iturriak zitatu behar dituzu. Horretarako lagungarria izan daiteke "Cite This For Me" izeneko Chrome nabigatzailearen luzapena.
• Egile-eskubideak errespetatu egin behar dituzu. Honetarako ezagutu beharko dituzu copyrigth, creative commons lizentziak, jabetza publikoa...
• Behin dakizula Copyright-dun materialik ezin duzula erabili bere jabearen baimena eskatu gabe, jakin beharko duzu non bilatu erabilgarriak diren errekurtsoak.
• Creative-Commons lizentziadun errekurtso horiek erabiliz gero, bere baldintzak errespetatu beharko dituzu eta horien artean,ezinbestekoa izango da obra hori bere egileari aitortzea, beraz hori ondo egiten ikasi beharko duzu.
• Ah! eta zure material propioarentzako aukeratuko duzu zeintzuk eskubide erreserbatu nahi dituzun eta horren arabera, lizentzia egokiarekin babestuko duzu.

 Badugu lana, ezta?

Plagiorik ez!

Zer da plagioa eta nola ekiditu? Aurreko esteka jarraituz, konturatuko zarete kopuruak ez duela garrantzia. Esalditxo bat ere bada kopiatu duguna bere egilea aipatu gabe, plagioa da! 

Kontuz beraz! Irakurri zer egin behar den paragrafo bat zitatu nahi badugu gure web orrialdean.

"Si en mi trabajo cito literalmente una frase o un párrafo, debo poner el texto entre comillas, en cursiva o con otro tipo de letra y citar la fuente de donde lo he extraído, con la referencia bibliográfica completa." 

Biblioteca.ua.es, (2015). Aprende sobre el plagio y cómo evitarlo. Biblioteca Universitaria - Propiedad Intelectual. [online] Available at: http://biblioteca.ua.es/es/propiedad-intelectual/plagio/aprende-sobre-el-plagio-y-como-evitarlo.html [Accessed 19 Oct. 2015].

Bibliografia nola egin?

Nahiz eta kopiatu ez, egokia izaten da informazio-iturrien aipamena egitea. Horretan, badaude hainbat web, aplikazio e.a. lagungarriak izan daitezkeenak.

Kontutan izan Bibliografia-formato asko daudela eta haietariko ba aukeratu beharko duzula, zure aipamenak beti itxura berekoak izan daitezen. APA delako formatua izan daiteke egokia adibidez.

Aukera on bat, "Cite This For Me" Chrome nabigatzailearen luzapena instalatzea izan daiteke. Honek aipamenak modu egokian egiten lagunduko digu. Goiko adibidea horrela eginda dago.
Erregistratuz gero, gorde ahal zango ditugu gure erreferentziak, bestela, sortu bezain laister kopiatu eta itsatsi beharko ditugu ez daitezen galdu.

Egin dezagun froga ea nola geratzen zaigun Zabor Teknologikoaren proiektuko 3. jardueran, azken diapositiban.
Kontutan izan hemendik aurrera baduzula modu bat zure lanetako bibliografia modu egokian egiteko. Hau ez da soilik blogean erabiltzeko!

Zeintzuk lizentzia mota daude eta nolako erabilera egin dezakegu kasu bakoitzean?

Copyright (Eskubide GUZTIAK erreserbatuta) vs Creative Commons (Eskubide BATZUK erreserbatuta). Bideoa ikusi Creative Commons lizentzien helburua zen den ulertzeko:

Creative Commons lizentziak eta bakoitzaren erabilera. Lizentzia mota hauek ezagutu behar ditugu bai halako lizentziadun obrak erabiltzeko eta bai gure obra guk nahi dugun moduan babestu ahal izateko.

Ariketa: Begira ezazu zure blogean ea zein lizentzia daukazun ipinita. Ez bada inondik ere halakorik agertzen, Copyright lizentzia duela ulertu behar da. Hau izan daiteke hori aldatzeko momentua. Aukeratu ezazu zein modutan banandu nahi duzun bertan publikatzen duzun edukia eta zure blogaren oinean edo alboko barran adierazi. Horretarako, hemen sartu eta bertan, behin aukeratu dituzula eman nahi dituzun baimenak, HTML kodea emango dizu zure blogean txertatzeko. (Zure blogean euskeraz ipini eta adierazi lizentzia horrek balio duela bestelako lizentziarik ez duen materialarentzat.)

Ez baduzu nahi CC lizentziarik erabili eta Copyright-a mantendu nahi baduzu, adierazi hori bestearen antzera, ikonoa ipini eta esaldi baten bidez adierazi.

Baliabide egokiak bilatzen

Argi dago, interneten bidez gure lanak plazarazten ditugunean, ezin ditugula besteen baliabideak erabili inolako baimenik gabe. Badakigu jabetzaren informaziorik ez bada agertzen ere, interneten dagoen guztiak jabea duela eta copyright babesa duela. Beraz, jakin behar dugu baliabide ezberdinak zeintzuk baldintzatan erabil ditzakedan eta erabili ditzakedan horiek bilatzen eta ondo erabiltzen.
Hortaz, gure lehen ariketa honen inguruan  Creative Commons lizentzia duten baliabideak eskeintzen dituzten lekuak aurkitzea izango da. Aurkitzen diugun lekuak gure "Google bookmarks"-en gordeko ditugu ondoko etiketa egokiak erabiliz, adibidez, cc, blogerako baliabideak, argazkiak, ...
Hemen duzue, baldintzak betez gero, zuen web orrietan edo lan publikoetan erabili ahal izango dituzuen baliabideak bilatzeko leku batzuk. Gorde itzazu leku hauek zuen GoogleBookmarks-en IKT karpetaren barruan IKT/Errekutso libreak karpetan.

• http://search.creativecommons.org/ Adibidez, kasu honetan argazkietaz gain  audioak eta bideoak era aurkituko dituzue.
• Flickr-CreativeCommons
• OpenPhoto
• Wikimedia Commons (Euskeraz!)

Ondoren Google-en bilatuko ditugu halako leku gehiago, milaka daude!
Ondoko hitzak bilatuz aurki ditzakegu: "repositorio imagenes libres", "banco imagenes libres gratis", "free images stock", "buscador imágenes libres".

---

Google=>Imagenes-en , Busqueda avanzada-ren bidez, Creative Commons lizentziapeko baliabideak ere aurki ditzakegula ez ahaztu

---

Ariketa

Zoritxarrez, Google Bookmarks-ek ez du gure gogoko helbideak partekatzeko aukera ematen, beraz sitean sarreratxo bat idatziko duzue gai honen inguruan  eta Googlee Bookmarks-en (Chromeko markadoreetan) gai honen inguruan "IKT/errekurtso libreak" karpetan gorde dituzun web orrialdeen estekak ipiniko dituzue. 

Zure sarreran lizentzien inguruan azalpen txikitxo bat eman zerrenda ipini aurretik. Ez ahaztu sarrerari izenburua ipintzea!

_________________________________________________
Balorazioa:10 puntu

Edukia: 0(ezer ere!)-1(oso eskasa) - 2(eskasa) - 3(ondo)

Nik emandko estekak: 0( ez) - 1(baten bat) - 2( bai, denak)

Berriak: bakoitzeko 1 ( 5 puntu gehienez!)

Izenbururik ez: -1

_________________________________________________

Baliabide egokiak erabiltzen
Bueno, behin baliabide bat aukeratu dugula gure sitean erabiltzeko, bere lizentziak eskatzen dituen baldintzak errespetatu beharko ditugu.
Argazkien kasuan adibidez, Creative Commons lizentzia baldin badute, egilearen aitortzea egin beharko dugu, hau da, atribuzioa. Eta hori nola egiten da?
Kasuren batean gerta daiteke argazkiak berak atribuzioa eginda ekartzea. Horrela bada ez dugu ezer egin beharko. Ipini eta kitto.
Zoritxarrez hori ez da ohikoena eta guk idatzi beharko dugu atribuzioa. Argazkien kasuan, hoberena izango zen "leyenda" modura ipinzea.
Artikulu honetan atribuzioa nola egin behar den azaltzen da. Hori bai, ingeleraz!
Horretarako beti interesgarria da adibide bat ikustea. Horretarako joan gure hirugarren jardueraren azalpenera.
Hemen atribuzio-adibideak ikus ditzakezue.

Argi geratu behar dena beti baliabidea norena den, nondik hartu dugun (hau egokia da) eta zein lizentziapean erabiltzen ari garen. Hobe pasatzea eskas geratzea baino!

Baliabidea guztiz librea bada, nahiz eta ezer egin gabe erabili ahal dugun, hobe litzateke hori horrela adieraztea, gure blogean ikusten duenak jakin dezan libreki erabil dezakeela. Kasu honetan, egokiena izango zen adierazpen horretan esteka bat ipintzea informazio hori ematen duen orrira.

Ariketa

Sitean sarreratxo bat idatziko duzue, aipatuz sarrera horren helburua argazkiak modu egokian erabiltzen ikastea dela. Azaldu apur bat  zein den erabilera egokia. 

Bertan, bi argazki ipiniko dituzue, baina argazki horiek Copyright-ik gabekoak izan behar dira. Begiratu ondo zeintzuk baldintzatan erabil daitekeen, zuen sitean txertatu eta atribuzioa egin (ez bada beharrezkoa ere, adierazi zein den bere egilea, bere lizentzia eta izenburua estekatu jaso duzun orrira) aipatutako adibidean bezala.
____________________________
Balorazioa: 10 puntutik

• Azalpen egokia: 0: Ez edo oso eskasa. 2:Ondo.
• Argazki bakoitzeko: 4 puntu (Irudiaren orrirako esteka izenburuan, egilearen orrirako esteka izenean eta Lizentziaren adierazpena eta esteka) 

___________________________

Argazkiak bestelako lizentzia bat badu, ez Creative Commons baina bai erabili ahal izateko modukoa, antzeko zerbait egingo dugu. Kasu horretan nirekin hitzegin eta argituko dugu nola egin.

Epea: Lan hau egiteko ordu  pare bat  izango duzue.